"Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan"

“Omdat je nooit bent uitgeleerd” De maand november staat in het teken van studie! Donderdag 13 november kreeg ik de kans om via mijn werk als dierenartsassistente de cursus Parasitologie Paard bij Royal GD te volgen. Ik doe al mijn hele carrière mestonderzoeken van paarden en deze cursus bood mij de mogelijkheid om mijn kennis op dit gebied op te frissen en te sparren met mede-cursisten. Want ook al doe je iets al 20+ jaar, je moet altijd zorgen dat je kennis up-to-date blijft. Feit is nu eenmaal dat inzichten kunnen veranderen, en hoe belangrijk is het om hiervan op de hoogte te blijven. Helaas is resistentie tegen de bekende wormmiddelen dagelijkse realiteit. Als er onzorgvuldig wordt omgesprongen met de inzet van de beschikbare middelen, en daarmee resistentie in de hand wordt gewerkt, dan heeft dit desastreuze gevolgen voor onze dieren. Dit kan op den duur betekenen dat een paard of pony kan komen te overlijden aan een worminfectie omdat er geen werkzaam middel meer beschikbaar is. En dit is door de mens zelf in de hand gewerkt; door te veel en te vaak te ontwormen, niet het juiste middel te geven, of door onder te doseren (dus door te weinig middel te geven, daarom is het zo belangrijk om te weten hoe zwaar jouw dier is). Dit was ook de belangrijkste boodschap van deze cursus; resistentie ligt niet meer op de loer, het is er al! Zelfs tegen het meest moderne middel, moxidectine (de welbekende groene Equest) begint dit al te komen. En dat is heel erg, want er is nog geen zicht op een opvolger. Het ontwikkelen van medicijnen, in dit geval tegen wormen, neemt tientallen jaren tijd. We kunnen dan ook niet genoeg de noodzaak van mestonderzoek benadrukken; mestonderzoek helpt ons om inzicht te krijgen in de mate van besmetting en om ervoor te kunnen zorgen dat er niet onnodig veel wordt ontwormd, dat er alleen wordt behandeld met het juiste wormmiddel en op de juiste momenten. Het was een heel interessante en interactieve avond en ik ben weer helemaal up-to-date! 20 november was het dan eindelijk zover; de start van de cursus manuele lymfedrainage voor paarden. 4 dagen achtereen naar een prachtige locatie in het diepe zuiden, waar we de eerste 2 dagen vooral veel theorie voor de kiezen kregen en de cursisten op elkaar konden oefenen. De volgende 2 dagen gingen we het geleerde oefenen op de paarden. Wat een bijzondere dagen waren het. ‘Lymfe’ is zo anders dan ik gewend ben, een hele andere benadering, een hele andere manier van denken en van werken. Hoewel ik hier wel enigszins op voorbereid was, ik had me natuurlijk wel een beetje ingelezen, is er toch een wereld voor mij opengegaan. Het benadrukken van het ‘ZIJN’, het parasympatische stelsel, vertragen, bij jezelf blijven, je buik, je hart en je hoofd volgen… Het zijn dingen die in de huidige maatschappij zo ver naar de achtergrond zijn geraakt... maar die zo belangrijk zijn. Over 2 weken dag 5 van deze eerste module. In de tussentijd de theorie eigen maken, goed de instructiefilmpjes bekijken en oefenen op mijn eigen edele viervoeters. Meer over lymfedrainage in een volgende blog. Ik hou jullie op de hoogte en neem jullie mee op deze prachtige reis die ik begonnen ben!

"Afspenen" Het najaar is aangebroken, en dat betekent voor veel veulens dat het tijd is om op eigen benen te gaan staan. Nou ja, ‘tijd is’? Dat is wat wij mensen hebben bedacht. Want ‘afspenen’, dus merrie en veulen van elkaar scheiden, is iets wat vooral de mens dient, en niet de merrie, laat staan het veulen. De reden hiervoor? De merrie moet weer getraind worden, de stalperiode breekt aan, waarbij het onhandig is om beide in 1 box te huisvesten of de dooddoener ‘omdat we het altijd zo hebben gedaan’. De meeste veulens worden (idealiter) geboren in de maanden maart t/m juni en dat maakt ze in september nog maar 3 tot 6 maanden oud. En die leeftijd levert ieder jaar weer leuke discussies op. Zoals ik onlangs op de sociale kanalen een filmpje tegenkwam. Volgens de tekst bij het filmpje ging het hier om 2 merrieveulens van 4 maanden oud die pas gespeend en al ‘dikke vriendinnen’ waren. Lovende woorden in de reacties, en slechts een enkeling zag wat er werkelijk gebeurde; het filmpje toonde 2 gestreste veulens die onwennig rondjes om elkaar heen draaiden in een kleine ruimte. De staartjes tegen de billen geknepen, de oortjes naar achteren en de oogjes wijd open, en ‘happend’ met de monden, een teken van onderdanigheid. Wellicht had de plaatser van het bericht er beter aan gedaan om de dames eerst een paar dagen aan elkaar te laten wennen alvorens een filmpje te posten. Bij deze filmpjes ben ik altijd benieuwd naar het hoe en waarom. Hoe zijn de veulens afgespeend? In één ruk bij de merrie vandaan gehaald, of geleidelijk af laten wennen door in een tijdsbestek van meerdere dagen tot weken merrie en veulen tijdelijk te scheiden, met steeds grotere tussenpozen? Dit laatste is ook voor het opdrogen van de uier van de merrie veel wenselijker, het verkleind de kans op mastitis. Om nog maar te zwijgen over de traumatiserende ervaring die het abrupt scheiden met zich meebrengt. Met een reële kans op gedragsproblemen op latere leeftijd. En waarom op een leeftijd van slechts 4 maanden? Bij baldadige hengstveulens die de merrie terroriseren met hun speelse of voorlijke gedrag, kan ik me het nog voorstellen. Ook bij merries die zichzelf helemaal uitkleden tijdens de lactatie vind ik vroeg scheiden van merrie en veulen nog enigszins te verantwoorden. Helaas gaf de begeleidende tekst bij het filmpje geen verdere informatie. In het wild, dus zoals moeder natuur het bedoeld heeft, groeit het veulen op in de kudde en blijft het bij de merrie tot het volgende veulen zich aandient. Het veulen wordt geleidelijk afgestoten door de merrie, ze laat haar kroost minder vaak drinken en het veulen zal meer en meer toenadering zoeken bij de rest van de kudde. Die kudde bestaat uit soortgenoten van alle leeftijden. En niet uitsluitend uit leeftijdsgenootjes, zoals jonge paarden in de gangbare paardenhouderij worden opgefokt. Een kudde met verschillende leeftijden zorgt ervoor dat jonge dieren opgroeien in een hiërarchie waarbij ze rangorde en respect leren, en bovenal leren hoe ze ‘paard’ moeten zijn. Dit leren ze niet, of in ieder geval in mindere mate, als ze uitsluitend met leeftijdsgenoten samen worden gehouden. Dan is het niet meer dan een verzameling pubers die elkaar goede, maar ook slechte gewoonten aanleren. Eigenlijk zijn het net mensen! Moeten we onze veulens dan maar het hele eerste levensjaar bij moeders laten? In een perfecte wereld zou dat het mooiste zijn. Maar we moeten het per situatie bekijken en beoordelen. En dit zo goed mogelijk inpassen in de wereld van het gedomesticeerde paard. Maar wel met kennis van en respect voor de natuurlijke gedragingen, instincten en behoeften van het paard. Persoonlijk denk ik dat 6 maanden toch wel het minimum zou moeten zijn, uitzonderingen daargelaten. Want wat je in de jeugd kapotmaakt, kom je op latere leeftijd weer tegen. En wat in de jeugd gemist wordt, dat halen ze later nooit weer helemaal in. Zonder gekheid, en absoluut ook zonder iemand tegen het zere been te schoppen, de leeftijd en manier van ‘afspenen’, of 'afwennen', wat eigenlijk een beter woord is, is iets waar we in de paardenhouderij voorzichtig mee moeten zijn. Daarbij is openheid ook hier weer het sleutelwoord. Dierenwelzijn ligt anno 2025 onder een vergrootglas, en dat geldt niet alleen voor de veehouderijsector, maar ook voor de paardenhouderij. Stof tot nadenken, en hopelijk, meer bewustwording...